Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2020

Στο πλαίσιο του 22ου Συνεδρίου InfoCom World την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου θα γίνει η επιστημονική ημερίδα με τίτλο:

Οι Δράσεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραμμάτων ως Βασικός «Κινητήριος Μοχλός» για την Επιτυχή Σχεδίαση, Ανάπτυξη και Υλοποίηση των Δικτύων και Εφαρμογών 5G

Την επιμέλεια της διοργάνωσης έχει ο Δρ. Ιωάννης Χοχλιούρος, Προϊστάμενος Fixed Network R&D Programs Section, Research and Development Department, Fixed & Mobile, Core Network DevOps & Technology Strategy Division, Fixed & Mobile, Hellenic Telecommunications Organization S.A. (OTE) e-mail: ichochliouros@oteresearch.gr

Η βασική περιγραφή της ημερίδας και το πρόγραμμα έχουν ως εξής:

Το Διαδίκτυο και οι ταχέως αναπτυσσόμενες ψηφιακές τεχνολογίες μεταβάλλουν τη μορφή της σύγχρονης πραγματικότητας, με εμφανές αντίκτυπο σε διάφορες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής όπως επίσης και στο πλήρες εύρος των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα σε όλους τους συναφείς τομείς, με ιδιαίτερη έμφαση σε τεχνολογικά, επιχειρηματικά-εμπορικά, ρυθμιστικά, κοινωνικά και άλλα θέματα.

Τις τελευταίες δεκαετίες, διαδοχικά κύματα σύνθετων τεχνολογικών αλλαγών-μετασχηματισμών-εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα σε συνδυασμό με συνεχείς -και ενίοτε καινοτόμες- εφαρμογές και προσφορές στην αγορά, οδηγούν σε αναδιαμόρφωση των χαρακτηριστικών των ανθρώπινων κοινωνιών και των αντίστοιχων οικονομιών, με πολλαπλά και σημαντικά οφέλη τόσο για την ευρύτερη επιχειρηματική ανάπτυξη όσο και για την ποιότητα της ζωής των τελικών «χρηστών» (περιλαμβανομένων εταιρικών και οικιακών πελατών-καταναλωτών, διαφόρων φορέων και οργανισμών, κρατικών υπηρεσιακών οντοτήτων, Αρχών, κτλ.).

Σε κάθε περίπτωση και για τη συντριπτική πλειοψηφία των συμβάντων, οι σύγχρονες τεχνολογίες έχουν ως αντίκτυπο εξαιρετικά θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία, στην οικονομία και στην προσωπική ζωή των πολιτών, ενώ παράλληλα συμβάλλουν σε ένα συνεχές και δυναμικό πλαίσιο εξέλιξης παρέχοντας τα κατάλληλα εργαλεία και/ή μέσα για πρόοδο.

Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την επιτυχή εισαγωγή των δικτύων κινητών επικοινωνιών τεχνολογίας 2G (GSM) -κυρίως στην Ευρώπη- έχει ξεκινήσει διεθνώς και πλέον διαφαίνεται ως βασική ανάγκη για μία ακόμα τεχνολογική επανάσταση, μία νέα γενιά τεχνολογιών δικτύου, γνωστή ως “5G” («Δίκτυα 5ης Γενιάς»), η οποία δημιουργεί προοπτικές για περισσότερο ευέλικτα και αποδοτικότερα ψηφιακά οικονομικά και επιχειρηματικά μοντέλα. Τα δύο βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις εξελίξεις στις γενιές των κινητών επικοινωνιών είναι η ταχύτητα/ρυθμός μετάδοσής δεδομένων και η καθυστέρηση μετάδοσης δεδομένων.

Σύμφωνα με διεθνείς προσεγγίσεις-μελέτες αναφορικά με τη χρήση των ψηφιακών δικτύων επικοινωνίας, ενδεικτικό συμβάν της ανάπτυξης συνιστά η συνεχής και εκθετική αύξηση της κίνησης δεδομένων σε κινητές συσκευές/εξοπλισμούς κατά την τελευταία δεκαετία, γεγονός το οποίο συνεπάγεται επιτακτικά την ανάγκη για επανασχεδίαση του υποκείμενου δικτύου ώστε να καλύπτονται επαρκώς οι δυναμικά διαμορφούμενες απαιτήσεις.

Παράλληλα, ο όγκος της κίνησης του δικτύου αναμένεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται εκθετικά στο άμεσο μέλλον, ιδίως ως αποτέλεσμα της μαζικής αύξησης του αριθμού των διασυνδεδεμένων συσκευών σε ένα ευρύτερο περιβάλλον διασύνδεσης υπό την έννοια του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things-IoT).

Το εκτενές φάσμα των ήδη προσφερόμενων, αλλά και των προσεχώς αναμενόμενων εφαρμογών, οδηγεί σε μεγάλη ποικιλία απαιτήσεων και περιπτώσεων χρήσης οι οποίες διαφαίνεται ότι δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν επαρκώς από τις υπάρχουσες τεχνολογίες και τα αντίστοιχα δίκτυα. Είναι άξιο αναφοράς το ότι τα δίκτυα 5G παρέχουν μια σειρά από καινοτόμα πλεονεκτήματα συγκριτικά με τις προηγούμενες γενιές εφαρμογών όπως, ενδεικτικά¨, 1000 φορές μεγαλύτερο όγκο δεδομένων ανά γεωγραφική περιοχή, εξυπηρέτηση 1000 φορές περισσότερων συσκευών, ρυθμό δεδομένων των εφαρμογών χρήστη 100 φορές μεγαλύτερο, δέκα φορές καλύτερη ενεργειακή απόδοση, διατερματική καθυστέρηση μετάδοσης δεδομένων μικρότερη από 5ms, δραστική μείωση του χρόνου ανάπτυξης μιας υπηρεσίας κατά 100 φορές, εγγυημένο ρυθμό μετάδοσης δεδομένων πάνω από 50 MB/s, δυνατότητα σύνδεσης μέχρι 1 τρισεκατομμύριο συσκευών σε παγκόσμια κλίμακα, αξιοπιστία διάθεσης της παρεχόμενης υπηρεσίας πάνω από 99,99%, δυνατότητα υποστήριξης κινητικότητας ακόμα και σε ταχύτητες μέχρι 500km/h, μειωμένο λειτουργικό κόστος, επαυξημένα χαρακτηριστικά ασφάλειας αλλά και πολλά άλλα, εκάστοτε προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της αντίστοιχης υπηρεσίας ή εφαρμογής.

Παρά το γεγονός ότι τα βασικά πρότυπα για το 5G εξακολουθούν να τελούν υπό δυναμική διαμόρφωση μέσα από τις δράσεις της εφαρμοσμένης έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης οι οποίες λαμβάνουν χώρα κυρίως στο πλαίσιο ερευνητικών έργων και/ή διεθνών συνεργασιών, έχουν ήδη αναπτυχθεί και επικυρωθεί ορισμένες βασικές προδιαγραφές καθώς και αρκετά από τα ουσιώδη τεχνολογικά δομικά στοιχεία της 5ης Γενιάς Κινητών Επικοινωνιών.

Από τις διαφαινόμενες παγκόσμιες, πλέον, τάσεις εκτιμάται ότι το 5G θα οδηγήσει σε καταλυτικές μεταβολές, προσφέροντας τη δυνατότητα για εκτενέστερο μετασχηματισμό του κλάδου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών μέσω των ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών που θα παρέχονται σε ταχύτητες Gigabit, μέσω της υποστήριξης νέων τύπων εφαρμογών που θα «συνδέουν» τερματικές συσκευές με μυριάδες ψηφιακών αντικειμένων (στο πλαίσιο του Διαδικτύου των Πραγμάτων) σε πλήρες διαλειτουργικό περιβάλλον και μέσω της προσαρμοστικότητας με τη χρήση εικονικής αναπαράστασης και με κατάλληλο λογισμικό που θα επιτρέπει την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων σε «καθετοποιημένους» τομείς της αγοράς (π.χ. μεταφορές, υγεία, βιομηχανική παραγωγή, εφοδιαστική αλυσίδα, ενέργεια, μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγία) συμβάλλοντας στην ευρύτερη οικονομική ανάπτυξη.

Τα σχεδιαζόμενα δίκτυα 5G αναμένεται σύντομα ότι θα είναι ικανά ώστε να εξυπηρετούν έως ένα εκατομμύριο συνδεδεμένες συσκευές ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, παρουσιάζοντας σχεδόν «χιλιαπλάσια» αύξηση σε σχέση με το σημερινό στάτο αναφοράς. Η αναμενόμενη «εκτόξευση» του αριθμού των διασυνδεδεμέων συσκευών θα οδηγήσει σε επακόλουθη αύξηση της κίνησης ανά σημείο πρόσβασης του δικτύου, γεγονός το οποίο συνεπάγεται ότι θα απαιτούνται ολοένα μικρότερες κυψέλες για την παροχή των σχεδιαζόμενων επιδόσεων και αύξηση στην πυκνότητα των εγκατεστημένων κεραιών. Οι μικρές κυψέλες θα πρέπει επίσης να συνδέονται αποτελεσματικά με το υπόλοιπο δίκτυο με οπισθοζευκτικές επικοινωνίες υψηλής χωρητικότητας, καθώς ο συγκεντρωμένος όγκος δεδομένων που θα διέρχεται μέσω αυτών θα φτάνει τα αρκετά Gigabit ανά δευτερόλεπτο. Ως εκ τούτου, στις περισσότερες περιπτώσεις, θα πρόκειται για ζεύξεις υποστηριζόμενες από οπτικές ίνες, ενώ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί άλλη ασύρματη οπισθόζευξη υψηλής χωρητικότητας.

Τα δίκτυα 5G είναι το μέλλον των κινητών επικοινωνιών. Εκτιμάται ότι θα προσφέρουν στον συνδρομητή τεράστιες ταχύτητες mοbile Internet (μεγαλύτερες ακόμη και από 1Gbps), σταθερή ποιότητα υπηρεσιών ακόμα και εν κινήσει με υπερ-υψηλές ταχύτητες, και μεγαλύτερη αυτονομία. Παράλληλα, θα υποστηρίζουν τη σύγκλιση δικτύων, υπηρεσιών και εξοπλισμού, όπως και τεράστιες δυνατότητες διασύνδεσης συσκευών-συστημάτων-αισθητήρων στο Διαδίκτυο των Πραγμάτων, καθώς μία κατάλληλη υποδομή θα μπορεί να καλύπτει τις αυξημένες απαιτήσεις σε διαφορετικούς τομείς όπως οι «έξυπνες» πόλεις, η διακυβέρνηση, η ιατρική φροντίδα και οι υπηρεσίες υγείας, οι μεταφορές, οι κατασκευές, η κίνηση οχημάτων, η ενεργειακή διαχείριση και πολλά άλλα.

Παράλληλα, η ενσωμάτωση εφαρμογών Εικονικοποίησης Δικτυακών Λειτουργιών (Network Functions Virtualization–NFV) και Δικτύων οριζόμενων μέσω του Λογισμικού (Software-Defined Networks-SDN) συμβάλει σε αποτελεσματικότερη δικτυακή διαχείριση, οδηγώντας, εμφανώς, σε περισσότερο βελτιωμένα λειτουργικά αποτελέσματα. Οι προοπτικές ανάπτυξης και καινοτομίας μέσω των μελλοντικών εφαρμογών 5G δεν περιορίζονται μόνο στα παραπάνω -τα οποία αναφέρονται ενδεικτικά και όχι περιοριστικά- αλλά καλύπτουν όλο σχεδόν το εύρος της τεχνολογίας, υπό μια ευρύτερη θεώρηση σύγκλισης.

Στην πορεία με στόχο αφενός μεν την ανάπτυξη-διάθεση αφετέρου δε την υλοποίηση-επικύρωση των βασικών δικτύων-υποδομών ηλεκτρονικής επικοινωνίας και των συναφών εφαρμογών-ευκολιών-υπηρεσιών 5G τίθενται πολλαπλές απαιτήσεις, συχνά σύνθετες και εξαιρετικά απαιτητικές σε πόρους και τεχνογνωσία, λόγω του χαρακτήρα των επιδιωκόμενων καινοτομιών.

Ως είθισται να συμβαίνει σε κάθε προοπτική τεχνολογικής δράσης που αποσκοπεί στην τελική εισαγωγή πρακτικής καινοτομίας, προϊόντων και νεωτερισμών στην αγορά, ο δρόμος προς την τελική εφαρμοσμένη δράση χαράσσεται και οριοθετείται από προηγούμενες ενέργειες οι οποίες υλοποιούνται μέσα από ερευνητικά προγράμματα, ιδίως δεν όταν αυτά λαμβάνουν χώρα σε ένα καταξιωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής, διεθνούς και/ή εθνικής συνεργασίας. Μέσα από συνεργατικές δράσεις έρευνας και με την εύλογη εκπροσώπηση όλων των «παικτών» της αγοράς, καθορίζονται τα κατάλληλα πλαίσια για: την αναγνώριση των πεδίων στα οποία θα πρέπει να υπάρχει κατά προτεραιότητα ενασχόληση, την εστίαση σε επενδυτικές τεχνολογικές προοπτικές, την προώθηση καινοτομίας, την περιγραφή περιπτώσεων χρήσης με ουσιαστικό χρηστικό ενδιαφέρον για την αγορά, τη συγκρότηση κατάλληλων δικτυακών αρχιτεκτονικών για την ουσιαστική υποστήριξη κάθε συναφούς πρωτοβουλίας, την επιστημονική οργάνωση και εφαρμογή δοκιμών ερευνών και πειραμάτων με στόχο την επικύρωση των θεωρητικών προσεγγίσεων, τη σχεδίαση εφαρμογών και υπηρεσιών που θα καλύπτουν τις ανάγκες των εμπλεκόμενων κατηγοριών χρηστών, την αναγνώριση δυνατοτήτων για αξιοποίηση και εκμετάλλευση, τη διάθεση αποτελεσμάτων και μελετών σε διάφορα φόρα τόσο για την προαγωγή της επιστήμης όσο και για την ενίσχυση της αγοράς, κ.α.

Στο ειδικό θεματικό πεδίο που αφορά στο 5G, αναπτύσσονται διάφορα ερευνητικά έργα μέσα στο περιβάλλον αναφοράς Horizon 2020 (H2020), υπό το συντονισμό και την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μεταξύ άλλων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ερευνητικά προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο 5G–PPP (5G Public Private Partnership) το οποίο συνιστά μια κοινή ερευνητική και αναπτυξιακή πρωτοβουλία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ευρωπαϊκής «βιομηχανίας τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών» (ΤΠΕ) υπό την ευρύτερη έννοια (η οποία περιλαμβάνει τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, κατασκευαστές εξοπλισμού, παρόχους υπηρεσιών, μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ερευνητικά ιδρύματα και διάφορτους άλλους φορείς), όντας σήμερα στην τρίτη φάση της διεξαγωγής του.

Το ειδικό πλαίσιο των δράσεων 5G-PPP επιδιώκει ώστε να προσφέρει λύσεις, αρχιτεκτονικές, τεχνολογίες και πρότυπα για τις πανταχού υπάρχουσες υποδομές επικοινωνίας 5G. Η πρόκληση για την επίτευξη πρακτικών συνεργειών μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αποσκοπεί στη προώθηση τεχνολογικής καινοτομίας αλλά και στη δημιουργία νέων αγορών (σε τομείς όπως, ενδεικτικά και μεταξύ άλλων, οι έξυπνες πόλεις, η ηλεκτρονική υγεία, οι έξυπνες μεταφορές, η εκπαίδευση και ψυχαγωγία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης). Η πρωτοβουλία 5G-PPP ενισχύει την ευρωπαϊκή βιομηχανία ώστε να ανταγωνίζεται επιτυχώς στις παγκόσμιες αγορές και για να ανοίγονται νέες ευκαιρίες καινοτομίας.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν πρόσφατες ερευνητικές δράσεις που εστιάζουν στην ανάπτυξη πλατφορμών δοκιμών και επικύρωσης (testing & validation) διαφορετικών σεναρίων διαλειτουργικότητας του 5G, προκειμένου να οδηγήσουν σε κατάλληλες προδιαγραφές για περαιτέρω ανάπτυξη των σχετικών αγορών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Συμπερασματικά, η πορεία προς το 5G και οι «στόχοι συνδεσιμότητας της Ευρώπης για το 2025» συνιστούν μια βασική προτεραιότητα για την επίτευξη μιας ανταγωνιστικής ψηφιακής αγοράς με ώθηση προς μια καινοτόμο «ευρωπαϊκή κοινωνία των Gigabit», που θα στηρίζονται σε μια γενικότερη ανάπτυξη δικτύων υψηλής χωρητικότητας σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Από την άλλη μεριά, η επιτάχυνση της διαδικασίας ψηφιοποίησης σε αρκετούς βασικούς βιομηχανικούς κλάδους που βασίζονται στη συνδεσιμότητα 5G, καθώς και η «ανάδυση» καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων αναμένεται ότι θα ενισχύσουν συνέργειες μεταξύ των οικείων κλάδων και του τομέα των τηλεπικοινωνιών, με στόχο την αύξηση της προβλεψιμότητας, τη μείωση των επενδυτικών κινδύνων και την επικύρωση τόσο των τεχνολογιών όσο και των επιχειρηματικών μοντέλων, οδηγώντας σε σαφή πορεία ανάπτυξης.

Από την άλλη μεριά, η ανάπτυξη του 5G οδηγεί παράλληλα και στην ανάδειξη νέων ζητημάτων και/ή προκλήσεων που αφορούν στις ευρύτερες θεματικές περιοχές της ασφάλειας των (κρίσιμων) δικτυακών υποδομών και των προσφερόμενων υπηρεσιών τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στον κυβερνοχώρο, στη θεώρηση ζητημάτων συναφών με την ιδιωτικότητα και την προστασία των δεδομένων των χρηστών στο Διαδίκτυο, στην ανάπτυξη συνδεσιμότητας και διαλειτουργικότητας υποστηριζόμενης από διαφορετικές ετερογενείς υποδομές, στην προώθηση των δορυφορικών επικοινωνιών καθώς και σε λοιπά αντικείμενα. Η διαμόρφωση ενός σύγχρονου περιβάλλοντος με κατάλληλα τεχνολογικά μέσα, τέτοια ώστε να εγγυώνται την ασφάλεια των υποδομών, των εφαρμογών και των εμπλεκόμενων παντός είδους πόρων, συνιστά μείζονα προτεραιότητα. Οι σύγχρονες ψηφιακές (δικτυακές) υποδομές, από τις οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό λοιποί τομείς, οι επιχειρήσεις αλλά και η κοινωνία ολόκληρη, οφείλουν να είναι ανθεκτικές, αξιόπιστες, προσαρμοστικές σε μεταβαλλόμενες απαιτήσεις αλλά πρωτίστως να παραμένουν ασφαλείς, παρά τις αυξανόμενες και αναδυόμενες απειλές στον κυβερνοχώρο. Οι νέες τεχνολογίες και οι συνδυασμοί τους απαιτούν καινοτόμες διαδικασίες για την εφαρμογή μέτρων ασφαλείας προσδιορίζοντας «μηδενικές ημέρες» ή πιθανές άγνωστες ευπάθειες, ενώ παράλληλα πρέπει να είναι σε θέση ώστε να προβλέπουν νέες μορφές απειλών και τις επιπτώσεις τους όπως και τυχόν αναδυόμενες επιθέσεις-προσβολές και να εφαρμόζουν κατάλληλη διαχείριση κινδύνων στον κυβερνοχώρο.

Τα παραπάνω έχουν σημαντικό αντίκτυπο σε επιχειρηματικές δράσεις της αγοράς καθώς διαμορφώνουν πλαίσια κατάλληλα ώστε να επηρεάσουν όλους τους εμπλεκόμενους «παίκτες» της αγοράς.

Η παρούσα Σύνοδος οργανώνεται σε 6 επιμέρους θεματικές υπο-ενότητες που όλες συσχετίζονται με το 5G και οι οποίες εστιάζονται:

(i)    σε θεματικά πεδία δοκιμών και ανάπτυξης κατάλληλων πλατφορμών για την επικύρωση εφαρμογών και υποδομών 5G,

(ii)   στην ανάπτυξη λύσεων και εφαρμογών 5G σχετικά με θέματα επικοινωνίας οχήματος προς «οτιδήποτε» (Vehicle–to–Everything, V2X) (ήτοι: προς όχημα, υποδομή, δίκτυο, πεζός, συσκευή, πλέγμα),

(iii)   σε παραδείγματα σχεδίασης, ανάπτυξης και αξιοποίησης ειδικών υποδομών 5G,

(iv)   σε θέματα ασφάλειας αναφορικά με τους επαγγελματίες άμεσης επέμβασης (first responders) και τις κρίσιμες υποδομές (critical infrastructures),

(v)   σε θέματα ασφάλειας αναφορικά με το ευρύτερο πεδίο εφαρμογών του 5G, εστιάζοντας σε ζητήματα κυβερνο-ασφάλειας, απορρήτου, ιδιωτικότητας και ανάπτυξης ειδικών εφαρμογών, και

(vi)   σε αντικείμενα για την ανάπτυξη νεωτεριστικών εφαρμογών στην καθετοποιημένη αγορά, με το 5G να λειτουργεί ως βασικός «ενεργοποιητής» (enabler).

Υπό τη θεώρηση των ανωτέρων, η Σύνοδος επιδιώκει την ανάδειξη αποτελεσμάτων που έχουν προκύψει μέσα από τρέχοντα επιλεγμένα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα από το πλαίσιο Η2020, όπως και την ενημέρωση του ευρύτερου κοινού σχετικά με τα έργα αυτά, εστιάζοντας σε έργα που υλοποιούνται από τον Όμιλο Εταιρειών ΟΤΕ αλλά και από συνεργαζόμενους φορείς της αγοράς και της ακαδημαϊκής & ερευνητικής κοινότητας.

Το σύνολο των ακόλουθων παρουσιάσεων αποσκοπεί στο να εστιάσει, κατά περίπτωση και σύμφωνα με το εκάστοτε θεματικό αντικείμενο, σε καινοτόμες δράσεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο αντίστοιχων ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων, κυρίως με άξονα τις προοπτικές ανάπτυξης και εξέλιξης του 5G.

Ειδικές πληροφορίες για τους ιστοτόπους έκαστου επιμέρους αναφερόμενου προγράμματος, με στόχο τη διεύρυνση της ενημέρωση κάθε ενδιαφερόμενου, θα ενσωματωθούν στις αντίστοιχες θεματικές παρουσιάσεις.